Alkaliën

(Alkalis)

Ionen uit de alkali-metalen groep van het periodiek systeem der elementen: Na+, K+ (en Li+)

Nadere omschrijving

Natrium en kalium komen van nature voor in sommige gesteenten en grondstoffen voor cement (bijvoorbeeld kalksteen en klei). Alkaliën spelen een belangrijke rol in de cementchemie. In verhard beton kan door de aanwezigheid van deze alkaliën de pH-waarde in het poriewater hoger worden. Natrium en kalium worden vaak onder één noemer geschoven en omgerekend naar het Na2O-equivalent.

Omdat dit Na2O-equivalent bij hoogovencement meestal lager is en hoogovencement een lager calciumgehalte heeft, is de pH-waarde in het poriesysteem van hoogovencement doorgaans wat lager dan bij portlandcement.

Alkaliën spelen ook een rol bij de alkali-silicareactie (asr). Dit is is een reactie van alkaliën en water met reactief silica dat een schadelijk effect heeft op beton. Reactief silica is een amorf SiO2 en een bestanddeel van sommige toeslagmaterialen. Eén van de maatregelen die cur-aanbeveling 89 'Maatregelen ter voorkoming van betonschade door ASR' beschrijft, is daarom het beperken van het alkaligehalte.

Het alkaligehalte van grondstoffen kan meestal bij de leveranciers worden opgevraagd.

Rekenvoorbeeld

Onderstaand een rekenvoorbeeld voor de berekening van het totale gehalte aan alkaline (uitgedrukt in de Na2O-equivalent) in beton

alkaligehalte (Na2O-eq) in % (m/m)  
cem III/A 42,5 N 00,6%
Zand

0,010%
Grind 0,012%
aanmaakwater 0,001%

 

333 kg CEM III/A 42,5N 0,6/100 = 1,998 kg per m3
784 kg zand 0,010/100 = 0,078 kg per m3
1157 kg grind

0,012/100

 = 0,126 kg per m3
86 kg aanmaakwater 0,001/100 = 0,001 kg per m3
  Totaal = 2,203 kg per m3

Normen/aanbevelingen/literatuur

Geplaatst op ma. 15 okt. 2018Laatst aangepast op vrij. 21 dec. 2018