Calciumcarbonaat

Nadere omschrijving

kalksteen (calciumcarbonaat) is een sedimentair gesteente, een afzettingsgesteente dat ontstaat door de opeenhoping van kalkhoudende stoffelijke overschotten van in zee levende organismen. De kalksteen, zoals wordt opgegraven voor de cementproductie, bestaat niet alleen uit CaCO3, maar ook uit klei. De samenstelling verschilt per groeve en zelfs binnen een groeve.

We noemen een gesteente kalksteen als het meer dan 85 procent kalksteen bevat. Daarentegen spreken we over mergel als de grond slechts voor 25 tot 75 procent uit kalksteen bestaat en voor de rest uit klei. Door de grote hoeveelheid klei is de mergel een zachte steen.

Calciumcarbonaat ontstaat ook bij carbonatatie. Het vanuit de lucht binnendringende CO₂ reageert met calciumionen uit het poriewater.

In formulevorm kunnen we dit als volgt weergeven:

     Ca²+ + 2OH¯ + CO₂¯ > CaCO₃ + H₂O

Bij de reactie ontstaat calciumcarbonaat en water.

Uit de formule kunnen we afleiden dat als het aantal OH¯-ionen in het poriewater te ver daalt, dan valt de beschermende werking van het poriewater voor de wapening weg (zie ook passivering). Dit is het geval bij een pH kleiner dan ongeveer 9.

De vorming van calciumcarbonaat kan zich ook manifesteren aan het betonoppervlak. Als het poriewater op het grensvlak beton/lucht in aanraking komt met de buitenlucht, reageert het calciumhydroxide uit het poriewater met koolzuur uit de lucht. Hierbij ontstaat calciumcarbonaat.

Zie verder bij kalkuitslag.

Normen/aanbevelingen/literatuur

• NEN-EN 197, Cement (€)

• NEN 3550, Cement volgens NEN-EN 197, met aanvullende speciale eigenschappen (€)

• NEN-EN 206, Beton + NEN 8005, Nederlandse invulling van NEN-EN 206, Beton (€)

• NEN-EN 12620, Toeslagmateriaal voor beton (€)

• NEN 5905, Nederlandse invulling van NEN-EN 12620, Toeslagmateriaal voor beton (€)

• Cementsteen, Basis voor Beton (€)